Waarom zie je zo vaak geplette oesterschelpen in winkel? Weet je welke belangrijke rol calcium speelt in het dieet van een kip? Wist je dat larven een natuurlijke bron van calcium zijn voor kippen? Als er nu een groot vraagteken in je hoofd verschijnt, dan is dit de ideale blog voor je!

Calcium is een essentiële voedingsstof die je kippen ondersteunt om goed te leggen, maar het speelt ook vele andere rollen de gezondheid van de kip. Alles leren over calcium, welke rol het speelt in het dieet, en hoe je tekorten en overschotten herkent, zijn stuk voor stuk belangrijke vaardigheden om te hebben als kippenhouder!

Normaal spreken we in onze blog over ‘kippen’, voor zowel van hennen en hanen maar nu zal je voornamelijk alleen de hen zien staan, omdat dit artikel specifieker voor hennen is.

In deze blog bespreken we waarom calcium nu zo belangrijk is, de wetenschappelijke verklaring, hoe calcium toe te dienen, bronnen van calcium en hoe je een calciumtekort op kan sporen. Let's start! 

Waarom is calcium nu zo belangrijk?

De voornaamste reden dat calcium zo belangrijk is, is omdat de eierschaal uit ongeveer 90% calcium bestaat. Als een kip om de dag een ei legt, heeft ze veel calcium nodig om elke 48 uur een sterke, stevige eierschaal te maken. Daarnaast is calcium is ook nodig in het hele lichaam voor verschillende andere functies:

• het zorgt voor een goede botgroei en ontwikkeling
• het stimuleert de hormoonproductie voor een gezond voortplantingssysteem
• het helpt om spierkrampen onder controle te houden, vooral bij het leggen van eieren
• calcium is essentieel voor broedkippen om sterke eieren te leggen die uitgroeien tot gezonde en sterke kuikens
• het is nodig voor de opname en het gebruik van fosfor
• het helpt bij het behoud van een gezond zenuwstelsel
• het activeert enzymen in het spijsverteringsstelsel
• het helpt het lichaam van de hen om een juiste pH-waarde te behouden
• het helpt de hartslag te controleren
• het helpt bij de bloedstolling

Zoals je ziet gaat de behoefte van een hen aan calcium veel verder dan alleen het leggen van stevige eierschalen. Een sterke aanwezigheid van calcium in de voeding is essentieel voor de algemene gezondheid en de levensduur van de hen! Uiteraard hebben ook hanen calcium nodig voor de meer algemenere functies, zoals voor het spijsverteringsstelsel, de hartslag, bloedstolling, … maar in veel mindere maten dan de hennen.

De wetenschappelijke verklaring

Sommigen nemen genoeg met te weten dat calcium belangrijk is voor onze dieren, maar andere, meer nieuwsgierige mensen weten graag hoe de dingen werken. Als jij een van de mensen bent die achter alles de “hoe” verklaring wilt, lees dan snel verder!

Zo niet, scrol dan rustig verder naar de rest van dit artikel voor meer informatie over hoe je calcium het beste in de voeding van je kippen brengt.

• De vorming van eierschalen

Calcium wordt opgenomen uit de voeding en opgeslagen in de mergholte van de botten van de kip. Wanneer er calcium nodig is voor de vorming van een eierschaal, komt het vanuit deze schedelholte in de bloedbaan terecht. Dit zorgt ervoor dat de nieren ertoe worden aangezet te stoppen met het uitscheiden van extra calcium en in plaats daarvan calcium op te slaan ter vervanging van het in de bloedbaan vrijgekomen calcium.

Nu wordt er nieuwe calcium uit de voeding gehaald om het verbruikte calcium te vervangen. Vervolgens geven de eierstokken oestrogeen af, dit zorgt ervoor dat het lichaam meer bot in de schedel gaat aanmaken om meer calcium op te kunnen slaan. 

Deze constante cyclus van calciumgebruik, absorptie, behoud en botontwikkeling vindt regelmatig plaats. De hen moet elke dag voldoende calcium kunnen opnemen om te voldoen aan de behoeften van alle systemen in haar lichaam en om het te gebruiken voor o.a. de vorming van een eierschaal. 

We weten nu dat calcium voor de ontwikkeling van de eierschaal uit de botten wordt gehaald, dus bijgevolg is het bijzonder belangrijk dat een hen, zeker de rassen die dagelijks een ei leggen voldoende calcium binnenkrijgen, zodat ze zowel eierschalen kan maken als nieuw bot kan opbouwen. 

• Calcium en de tweelingvoedingsstoffen

Wanneer een hen calcium binnenkrijgt, kan haar lichaam het niet meteen gebruiken. Zowel fosfor als vitamine D moeten gelijktijdig in het lichaam aanwezig zijn voordat de hen calcium kan gebruiken. 

Fosfor helpt bij de botontwikkeling en is onmisbaar bij de vertering van vetten en koolhydraten. Daarnaast is het essentieel om ziekten te voorkomen omdat fosfor helpt de pH-waarden van het lichaam in evenwicht te houden. Het is belangrijk dat beiden in evenwicht blijven want fosfor bindt zich aan calcium. Dit zorgt ervoor dat wanneer de ene wordt verstoord, de andere ook niet meer kan functioneren. Fosfor is overvloedig aanwezig in het dieet van de kip omdat granen van nature veel fosfor bevatten. Uit planten is fosfor echter niet makkelijk opneembaar dus er moeten andere bronnen worden aangeboden. Hierover later meer!

Om ervoor te zorgen dat beiden in evenwicht zijn, is er vitamine D nodig. Deze vitamine regelt de hoeveelheid calcium die nodig is voor de eierschaal, het plasmacalcium in het bloed en bepaalt of er meer calcium vrijkomt uit de medullaire holtes van de botten of dat calcium wordt bewaard om de botten aan te vullen. Vitamine D is een in vetoplosbare vitamine die wordt opgeslagen in de lever van de kip nadat de vitamine uit de voeding is opgenomen. Wanneer vitamine D nodig is om calcium en fosfor te helpen metaboliseren, starten de nieren met de afscheiding van vitamine D. 

Hoe Calcium aan te vullen

Nu je meer weet over de werking en functie van calcium, gaan we over naar het volgende stuk: hoe zorg ik ervoor dat mijn kippen voldoende calcium binnenkrijgen? En moeten fosfor en vitamine D ook extra worden toegediend?

Naar calcium zal er altijd extra vraag zijn, maar de behoefte aan calcium verschilt uiteraard per kip en is afhankelijk van de volgende factoren:

• Leeftijd: oudere kippen hebben meer calcium nodig omdat hun botten (in het middenrif) al ouder zijn, en herhaaldelijk zijn uitgeput.
• Arm dieet: een ongezond dieet, dat erg arm en onvolledig is en teveel ongezonde lekkernijen bevat, kan leiden tot meer behoefte aan calcium.
• Leggen: kippen die veel en regelmatig leggen hebben meer calcium nodig dan kippen die bijvoorbeeld minder leggen.
• Seizoenen: in de seizoenen waarin de kip meer legt, is er meer vraag naar calcium.
• Weer: warm weer remt de opname van calcium af en verhoogt zo de behoefte van calcium.
• Ziekte: indien je kip aandoeningen heeft die de lever en de nieren aantast, wordt de behoefte aan calcium vergroot omdat de opname van fosfor en vitamine D wordt afgeremd.
• Spijsvertering: de gezondheid van de spijsvertering speelt een belangrijke rol in de vraag naar calcium. Een slechte spijsvertering verhoogt de behoefte aan calcium.

In veel leg(!)voer zit al extra calcium verwerkt, maar deze ga je toch moeten bijvullen als er meer vraag naar calcium is. Met meer calcium kan een hen haar calciumverbruik aanpassen aan haar eigen behoeften. Een kip weet zelf instinctief heel goed wat ze nodig heeft. Daarom raden we altijd aan om een extra calcium bron toe te voegen aan het dieet.